Tháng 2/2024, trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đã ghi nhận 01 trường hợp dương tính với vi khuẩn Ho gà tại xã Xích Thổ, huyện Nho Quan_ là ca mắc đầu tiên trong năm 2024 và sau hơn 3 năm không ghi nhận ca mắc. Bệnh nhi nữ, 4 tháng tuổi đã được tiêm 1 mũi vắc xin 5 trong 1 có thành phần ho gà, khởi phát bệnh với các biểu hiện ho nhiều, nôn sau ho, sốt và kèm theo quấy khóc. Sau 2 tuần tự điều trị tại nhà không đỡ, bệnh nhi đã nhập viện cấp cứu trong tình trạng suy hô hấp cấp, có cơn ho kịch phát, viêm phổi đồng nhiễm do phế cầu, kèm theo rối loạn tiêu hóa. Bệnh nhi được chỉ định thở máy, dùng kháng sinh và lấy mẫu xét nghiệm PCR. Ngay khi có kết quả dương tính với vi khuẩn Ho gà, bệnh nhi đã được điều trị tích cực theo đúng phác đồ của Bộ Y tế. Hiện tại, sức khỏe bệnh nhi đã ổn định và đang dần hồi phục. Đây là trường hợp mắc bệnh tản phát chủ yếu chỉ tiếp xúc với các thành viên trong gia đình và chưa xác định được nguồn lây bệnh.

Ho là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm

Ho gà là bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp, gây biến chứng nặng, thậm chí gây tử vong ở một số trường hợp. Đáng lo ngại, đây là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính có khả năng lây lan cao, thời gian ủ bệnh dài, biểu hiện và triệu chứng của bệnh dễ nhầm với các bệnh hô hấp khác, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Một số biến chứng nguy hiểm có thể gặp phải trong trường hợp trẻ mắc bệnh ho gà như: Viêm phổi nặng, đây là biến chứng hô hấp hay gặp, nhất là ở trẻ sơ sinh và trẻ suy dinh dưỡng; biến chứng viêm não với tỷ lệ tử vong cao. Ngoài ra, trẻ mắc ho gà còn có thể có các biến chứng như: lồng ruột, thoát vị, sa trực tràng; trường hợp nặng có thể gặp vỡ phế nang, tràn khí trung thất hoặc tràn khí màng phổi; xuất huyết võng mạc, kết mạc mắt, rối loạn nước điện giải, bội nhiễm các vi khuẩn khác… Vì vậy, việc phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh để điều trị là rất quan trọng.

Triệu chứng

Bệnh ho gà thường diễn biến qua 3 giai đoạn:

- Ở giai đoạn đầu, bệnh nhân ho kéo dài từ 1-2 tuần, với triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp trên không rõ ràng như chảy mũi, ho nhẹ (phần nhiều là ho về đêm). Ở giai đoạn này, để chẩn đoán phân biệt ho gà khó do triệu chứng của ho gà giống với những biểu hiện cảm cúm, viêm đường hô hấp thông thường.

- Ở giai đoạn toàn phát (từ 1-2 tuần kế tiếp), bệnh nhân bắt đầu ho nhiều hơn, ho từng cơn kéo dài, sặc sụa; sau những cơn ho bệnh nhân thường đỏ mặt hay tím tái cả người do ho nhiều không đủ dưỡng khí để thở, lâu dần gây suy hô hấp. Những con ho dài dữ dội khiến bệnh nhân, đặc biệt là ở trẻ nhỏ mệt mỏi, kiệt sức, biếng ăn dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng.

- Ở giai đoạn 3 của ho gà là giai đoạn hồi phục, các cơn ho của bệnh nhân ngắn lại, các cơn ho giảm dần.

Khuyến cáo

- Để dự phòng bệnh ho gà cách tốt nhất là tiêm chủng vắc xin phòng bệnh đầy đủ, đúng lịch bằng loại vắc xin phối hợp phòng bệnh bao gồm trẻ sơ sinh, trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Tại Việt Nam, vắc xin ho gà có trong rất nhiều loại vắc xin kết hợp như vắc xin 6 trong 1 (Hexaxim hoặc Infanrix Hexa), vắc xin 5 trong 1 (Pentaxim hoặc SII), vắc xin 4 trong 1 (Tetraxim), vắc xin 3 trong 1 (DPT). Trong thời gian qua do tình trạng gián đoạn cung ứng vắc xin chứa thành phần Ho gà trong chương trình TCMR dẫn đến khoảng trống miễn dịch trong nhóm trẻ đến độ tuổi tiêm chủng mà chưa được tiêm phòng hoặc chưa tiêm đủ mũi, do vậy cần tiêm bù ngay khi vắc xin được phân bổ, khuyến khích người dân tiêm cho trẻ bằng vắc xin chứa thành phần ho gà tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ để đảm bảo miễn dịch cho trẻ. Lịch tiêm vắc xin phòng bệnh ho gà cho trẻ em trong tiêm chủng: Tiêm 3 mũi vắc xin có thành phần ho gà cho trẻ vào lúc trẻ 2, 3, 4 tháng tuổi và tiêm nhắc lại mũi thứ tư vào lúc trẻ 18 tháng.

- Ngoài ra, phụ nữ mang thai trên 20 tuần nên chủ động đến các điểm tiêm chủng để được tư vấn tiêm vắc xin phòng bệnh trước khi trẻ chào đời để có hệ miễn dịch cho các bé từ sớm.

- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng; che miệng khi ho hoặc hắt hơi; giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng cho trẻ hằng ngày. Cần đảm bảo nhà ở, nhà trẻ, lớp học thông thoáng, sạch sẽ.

- Khi có dấu hiệu mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh cách ly và đưa đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời (kể cả người đã được tiêm phòng). Đặc biệt, do tình trạng gián đoạn cung ứng nhiều loại vắc xin trong thời gian qua, nhiều trẻ đến độ tuổi tiêm chủng mà chưa được tiêm chủng hoặc chưa được tiêm chủng đầy đủ, cần chú ý theo dõi sức khỏe của trẻ và đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám và phát hiện kịp thời các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác.

Khoa Phòng Chống Bệnh Truyền Nhiễm