Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh ưu điểm và tầm quan trọng của việc tiêm liều vắc-xin nhắc lại. Do đó, Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo và đưa vào lịch tiêm chủng cho từng loại vắc-xin các liều tiêm nhắc lại. Liều tiêm vắc-xin nhắc lại giúp trẻ em, người lớn duy trì lượng kháng thể bảo vệ lâu dài một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Ưu điểm và tầm quan trọng của vắc-xin tiêm nhắc lại

Sau khi tiêm liều vắc-xin cơ bản, theo thời gian lượng kháng thể trong cơ thể giảm dần, có khi thấp dưới ngưỡng bảo vệ. Liều tiêm vắc-xin nhắc lại có tác dụng gợi lại trí nhớ của hệ thống miễn dịch, kích thích sản xuất lượng kháng thể mà trước đó đã được tạo ra sau lần tiêm chủng cơ bản với số lượng nhiều hơn và kéo dài thời gian bảo vệ.

Các liều tiêm vắc-xin cơ bản đều sinh ra trí nhớ miễn dịch nên hệ thống miễn dịch đáp ứng rất nhanh khi tiêm liều vắc-xin nhắc lại hoặc bổ sung, hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra lượng kháng thể đầy đủ giúp bảo vệ tốt nhất cho người được tiêm chủng. Các mũi tiêm nhắc lại chỉ áp dụng cho những loại vắc-xin tạo được trí nhớ miễn dịch qua các mũi tiêm cơ bản. Những liều vắc-xin tiêm nhắc lại sẽ giúp cơ thể người được tiêm chủng đạt được mức bảo vệ gần như tuyệt đối. Ngoài ra, một số trường hợp tuy được tiêm vắc-xin nhưng lượng kháng thể tạo ra chưa đủ khả năng bảo vệ (nhất là những người suy giảm miễn dịch) thì vẫn có khả năng bị nhiễm bệnh.

Việc tiêm nhắc lại các liều vắc-xin có ý nghĩa rất quan trọng góp phần làm giảm đáng kể các bệnh tật nguy hiểm, đảm bảo sự bảo vệ đặc hiệu và lâu bền chống lại các tác nhân gây bệnh nguy hiểm cho cộng đồng.

Hiện nay có 2 loại vắc-xin đang được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu:

- Vắc-xin sống giảm độc lực: Là loại vắc-xin được điêu chế từ vi-rút hoăc vi khuẩn đã được làm giảm độc lực khi tiêm vào cơ thể con người không còn khả năng gây bệnh, nhưng có tác dụng kích thích cơ thể sinh ra kháng thể chống lại bản thân vi-rút hoăc vi khuẩn đó. Đối với vắc-xin sống chỉ cần tiêm 1 mũi có thể tạo ra kháng thể phòng bệnh suốt đời.

- Vắc-xin chết/bất hoạt: Là loại vắc-xin mà thành phần của chúng có chứa toàn bộ hoặc một phần xác chết của vi-rút hoặc vi khuẩn nào đó. Khi tiêm vào cơ thể con người, những thành phần này không gây bệnh cho con người mà chỉ có vai trò kích thích cơ thể sản xuất kháng thể chống lại mầm bệnh đó. Để giúp cơ thể tạo đủ lượng kháng thể phòng ngừa được bệnh, loại vắc-xin này cần phải tiêm nhiều mũi với những khoảng cách khác nhau tùy từng loại vắc-xin và tùy đặc điểm của từng loại bệnh.

Việc chích ngừa liều vắc-xin nhắc lại cho trẻ em và người lớn là việc làm đúng đắn, cần thiết nhằm khống chế, đẩy lùi và thanh toán một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đến tính mạng, đồng thời giảm chi phí cho gia đình và xã hội mỗi khi mắc bệnh.

Một số vắc-xin cần tiêm liều nhắc lại

TT

Mũi tiêm phòng bệnh

Liều tiêm nhắc lại

1

Bạch hầu, ho gà, uốn ván

Tiêm nhắc lai khi trẻ 18 tháng, có thể tiêm trễ nhưng không quá 36 tháng

2

Bại liệt

Cho uống nhắc lại khi trẻ được 5 tuổi, uống 2 lần cách nhau 1 tháng.

3

Viêm não Nhật Bản B

Tiêm nhắc mũi 3 cách mũi 2 là 1 năm sau đó cứ 3-5 năm tiêm nhắc lại.

4

Phòng bệnh Sởi

Tiêm nhắc lại mũi 2 khi trẻ được 18 tháng tuổi

5

Cúm

Tiêm nhắc lại hàng năm trước mùa dịch cho đối tượng nguy cơ cao: Trẻ em, người cao tuổi, đái tháo đường, hen suyễn…

6

Bạch hầu, ho gà,  uốn ván, bại liệt, Hib

Tiêm nhắc lại mũi 4 cho trẻ từ 18- 23 tháng tuổi

7

Sởi , Quai bị, Rubella

Tiêm nhắc lại sau mũi 1 là 3-5 năm.

8

Viêm phổi, viêm màng não do phế cầu

Tiêm nhắc lại sau mũi 1 là 3 năm.

9

Viêm não Mô cầu

Tiêm nhắc lại sau mũi 1 là 3 năm

10

Thương hàn

Tiêm nhắc lại sau mũi 1 là 3 năm.

Tác giả: TT TTGDSK