Việt Nam nằm trong nhóm 15 quốc gia có số người sử dụng thuốc lá cao nhất thế giới. Đặc biệt, tỷ lệ hút thuốc lá thụ động tại nhà lên đến gần 60%. Theo Tổ chức Y tế thế giới, Việt Nam hiện có khoảng 15 triệu người đang hút thuốc lá, nằm trong nhóm 15 quốc gia có số lượng người sử dụng thuốc lá cao hàng đầu thế giới.

Thông tin này được đưa ra tại lễ phát động phụ nữ xây dựng “Tổ ấm không khói thuốc” hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá (31/5) và tuần lễ Quốc gia không thuốc lá (25 - 31/5) do Hội Phụ nữ Việt Nam và Bộ Y tế phối hợp tổ chức sáng ngày 29/5 tại Hà Nội.

Tỷ lệ hút thuốc lá thụ động, tỷ lệ bị phơi nhiễm với khói thuốc lá tại nhà là gần 60% và tại nơi làm việc là 42%. Người hút thuốc lá không chỉ tự rước bệnh vào người mà còn làm hại cả người xung quanh khi 2/3 số khói sẽ lan tỏa ra môi trường mà không vào phổi người hút. Ước tính cứ 10 người hút thuốc tử vong thì một người chết vì hít khói thuốc thụ động.

Mục tiêu của việc xây dựng “Tổ ấm không khói thuốc” hướng đến việc phát huy vai trò của từng phụ nữ sẽ là người chủ động lên tiếng, khuyên nhủ, vận động người thân không hút thuốc. Đồng thời, kêu gọi nam giới và cộng đồng hãy cùng phụ nữ tạo ra những tổ ấm 100% không khói thuốc, nhằm góp phần giảm tỷ lệ phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của hút thuốc lá thụ động, từ đó giảm nguy cơ bệnh tật và tử vong do hút thuốc thụ động.

Phát biểu tại lễ phát động, Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh đánh giá cao sáng kiến này của Hội Phụ nữ Việt Nam và Bộ Y tế và khẳng định, mô hình này chỉ có thể có được khi mỗi gia đình và cộng đồng xã hội thực hiện trách nhiệm của mình nhằm ngăn chặn, đẩy lùi việc sản xuất, lưu hành và sử dụng thuốc lá. Đây cũng đồng thời là thông điệp hướng tới những giá trị sống tốt đẹp, tạo dựng môi trường sống yên ấm, trong lành, khỏe mạnh từ chính tổ ấm gia đình.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam kêu gọi mỗi phụ nữ: “Hãy lên tiếng để mình và trẻ em được sống trong môi trường không khói thuốc”, đồng thời kêu gọi toàn xã hội: “Hãy vì sức khoẻ của mỗi chúng ta, vì tương lai của thế hệ trẻ, nói không với thuốc lá hoặc từ bỏ thuốc lá nếu bạn đang sử dụng. Hãy chung tay cùng phụ nữ xây dựng Tổ ấm không khói thuốc”.

TS Tom Carroll-cố vấn cao cấp về chính sách và truyền thông từ tổ chức sức khỏe toàn cầu Vital Strategies đánh giá cao hoạt động này của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam. Điều này mang lại lợi ích và sức khỏe cho người dân Việt Nam thông qua việc giảm gánh nặng về những bệnh không lây nhiễm, đa số có nguyên nhân xuất phát từ hút thuốc lá và hút thuốc thụ động. 95% bệnh nhân ung thư phổi và 75% bệnh nhân mắc phổi tắc nghẽn mãn tính có tiền sử hút thuốc lá.

Trả lời báo chí bên lề buổi lễ, PGS.TS Lương Ngọc Khuê- Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế, Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá cho biết: Thuốc lá là căn nguyên của 25 bệnh khác nhau, trong đó có trên 10 bệnh ung thư. Ngoài những ung thư do tác động trực tiếp của khói thuốc lá, nhiều nhất là ung thư phổi, thực quản, dạ dày, họng, hầu, miệng, khói thuốc lá còn là tác nhân gây ung thư tụy, thận, niệu quản, bàng quang, cổ tử cung... do khói thuốc là tác nhân hợp đồng với các yếu tố khác làm tăng nguy cơ ung thư. Trong khói thuốc lá có chứa hàng nghìn chất khác nhau, trong đó có 40 chất độc hại, 20 chất đặc biệt độc hại, ảnh hưởng đến hô hấp, làm chết lớp niêm mạc, hấp thụ vào máu hoặc hoàn tan vào nước bọt nuốt vào.

Mặc dù thuốc lá có quá nhiều nguy hại với sức khỏe nhưng hiện có 15,3 triệu người trưởng thành ở Việt Nam đang hút thuốc lá (trung bình 2 nam giới có một người hút thuốc lá), 2/3 phụ nữ và trẻ em thường xuyên hít phải khói thuốc lá tại nhà, 33 triệu người không hút thuốc thường xuyên hít phải khói thuốc tại nhà.

“Theo thống kê, có khoảng 41,2% nam giới trưởng thành, 1,6% nữ giới trưởng thành, 5,9% thiếu niên nam và 1,2% thiếu niên nữ hút thuốc lá hằng ngày. Các bệnh liên quan đến thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hơn 40 nghìn người tử vong tại Việt Nam hằng năm, tương đương với khoảng 100 người chết/ngày. Trong đó, 22% ca tử vong ở nam giới và 9,5% ca tử vong ở nữ giới”- ông Khuê thông tin.