Ngay sau khi đẻ

- Để trẻ nằm da kề da trên ngực mẹ trong phòng ấm, ít nhất là 90 phút sau sinh. Khuyến khích và hỗ trợ bà mẹ cho con bú ngay trong vòng 1 giờ sau sinh.

- Bảo đảm ăn uống đủ và nghỉ ngơi sau đẻ.

- Nếu bà mẹ cảm thấy mệt, hoa mắt chóng mặt, đau bụng tăng, nhức đầu, chảy máu nhiều cần báo ngay cán bộ y tế để được xử trí kịp thời.

Sau đẻ đến 6 tuần

Ăn uống, nghỉ ngơi

- Ăn uống chất dinh dưỡng bao gồm:

+ Tinh bột:gạo, ngô, khoai, bột mì

+ Đạm: thịt, cá, trứng, sữa, tôm, lạc, dầu mè…

+ Chất béo: dầu, mỡ

+ Chất xơ, vitamin, khoáng chất: rau, quả, sữa…

- Không ăn kiêng bất cứ loại thức ăn nào, trừ các chất kích thích, các thức ăn chưa được nấu chín.

 -Uống nhiều nước: nước lọc, hoa quả, sữa…bảo đảm uống từ 2-3 lít/ngày.

- Ngủ ít nhất 8 giờ/ngày, nên tạo điều kiện cho bà mẹ được ngủ trưa.

Sinh hoạt, vận động

- Bà mẹ và trẻ cần được ưu tiên ở trong phòng ấm, thoáng, sạch, không có khói bếp, khói thuốc. Hạn chế tiếp xúc với đông người, đặc biệt là người đang bị bệnh.

- Sau đẻ 6 giờ, bà mẹ có thể ngồi dậy, ngày thứ 2 có thể đi lại, vận động nhẹ nhàng.Sau một tuần có thể làm các việc nhẹ trong nhà.

- Nên tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày giúp cơ thể chóng hồi phục, tránh táo bón, giúp ăn ngon miệng.

- Trong 6 tuần đầu sau đẻ, nên kiêng sinh hoạt vợ chồng vì dễ gây sang chấn, nhiễm khuẩn đường sinh sản.

Vệ sinh

- Trong những ngày đầu, còn nhiều sản dịch, bà mẹ cần vệ sinh bộ phận sinh dục và lau khô sau mỗi lần thay vệ sinh.

- Sử dụng băng vệ sinh khô sạch, thấm nước

- Có thể tắm nhanh hàng ngày bằng nước ấm, sạch. Sau mỗi lần đại tiểu tiện cần rửa và lau khô âm hộ.

- Vệ sinh vú bằng khăn mềm, sạch trước khi cho con bú.Thường xuyên thay áo lót ngực do sữa thấm ra.

- Mặc quần áo rộng rãi, sạch sẽ, nêb chọn quần áo bằng vải bông cho thoáng mát.

Hướng dẫn về áp dụng biện pháp kế hoạch hoá gia đình

Cần tham khảo ý kiến nhân viên y tế để được tư vấn về các biện pháp tránh thai phù hợp.

Đối với bà mẹ cho con bú, có thể lựa chọn các biện pháp tránh thai sau:

- Dụng cụ tử cung (sau 4 tuần sau đẻ)

- Bao cao su

- Thuốc viên tránh thai chỉ có progestine (viên thuốc tránh thai đơn thuần)

- Thuốc tiêm tránh thai

- Cho con bú hoàn toàn sẽ hạn chế việc rụng trứng, giảm khả năng mang thai.

 Đối với bà mẹ không cho con bú, có thể lựa chọn, áp dụng bất cứ biện pháp tránh thai phù hợp nào nếu chắc chắn không có thai.

Hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ

- Tạo điều kiện để bà mẹ cho con bú hoàn toàn

- Cho trẻ bú cả ngày lẫn đêm, ít nhất là 8 lần/ngày đêm

- Nếu vú bị cương tức và bà mẹ thấy đau núm vú, có thể xoa nhẹ giúp làm mềm núm vú và giảm cương tức vú trước khi cho trẻ bú mẹ. Nếu núm vú bị đau, cần tham khảo ý kiến của nhân viên y tế.

- Cần ăn, uống nhiều hơn thức ăn còn ấm nóng để tăng tiết sữa

- Nếu gặp khó khăn về cho con bú, cần gặp nhân viên y tế để được tư vấn.

Các chăm sóc khăc

- Uống vitamin A, viên sắt theo hướng dẫn của nhân viên y tế

- Tạo cuộc sống gia đình vui vẻ, thoải mái, tránh căng thẳng.

Phạm Cương (theo: Sổ theo dõi sức khoẻ bà mẹ và trẻ em)