Ngày 5/4/2016, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 1223/QĐ-BYT về việc ban hành Hướng dẫn tạm thời chăm sóc phụ nữ mang thai trong bối cảnh dịch bệnh do vi rút Zika. Cũng trong ngày hôm nay, Bộ Y tế đã công bố Việt Nam đã xuất hiện 2 bệnh nhân nhiễm vi rút Zika, trở thành nước thứ 62 trên thế giới có lưu hành dịch bệnh này.
Xem hình

Hướng dẫn này được xây dựng dựa trên cơ sở Hướng dẫn tạm thời của Tổ chức Y tế thế giới, có tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế thuộc các chuyên ngành. Hướng dẫn bao gồm các chỉ dẫn về dự phòng lây nhiễm vi rút Zika cho phụ nữ mang thai, chăm sóc trước sinh và thái độ xử trí đối với phụ nữ mang thai sống trong khu vực bị ảnh hưởng của dịch.

Những phụ nữ mang thai trong 3 tuần đầu; hoặc đang sinh sống, đã từng đến vùng có dịch, hoặc chồng, bạn tình có xét nghiệm dương tính với vi rút Zika; có dấu hiệu sốt hoặc phát ban, và có ít nhất một trong các triệu chứng như đau mỏi cơ khớp, viêm kết mạc mắt cần được xét nghiệm phát hiện vi rút Zika. 

Với phụ nữ mang thai đã được xét nghiệm có kết quả âm tính với vi rút Zika, hoặc dương tính với vi rút Zika, hoặc chưa được xét nghiệm vi rút Zika thì căn cứ vào kết quả siêu âm để xử trí phù hợp. Trong trường hợp phụ nữ mang thai đã được xét nghiệm có kết quả dương tính với vi rút Zika, việc chăm sóc thai sản cần căn cứ vào kết quả siêu âm. Khi siêu âm không thấy dấu hiệu nghi ngờ đầu nhỏ hoặc bất thường về não thì tiếp tục theo dõi, chăm sóc thai theo quy định; hẹn siêu âm lại sau mỗi tháng. Khi siêu âm có dấu hiệu nghi ngờ đầu nhỏ hoặc bất thường về não cần chuyển đến cơ sở có khả năng chẩn đoán xác định đầu nhỏ; cân nhắc tiến hành chọc ối hoặc các thăm dò khác để sàng lọc các dị tật bẩm sinh. Nếu chẩn đoán xác định có chứng đầu nhỏ, thực hiện thêm các thăm dò khác để hỗ trợ chẩn đoán nguyên nhân và phát hiện các dị tật khác. Cung cấp đầy đủ thông tin và tư vấn cho phụ nữ mang thai và người nhà để gia đình tự quyết định. Trường hợp gia đình quyết định giữ thai, cần tiếp tục chăm sóc thai nghén, tư vấn và hỗ trợ tâm lý trước và sau sinh cho người phụ nữ và gia đình, cũng như chuẩn bị kế hoạch chăm sóc trẻ sơ sinh.

Bộ Y tế cũng lưu ý, trong bối cảnh dịch bệnh do vi rút Zika, khi siêu âm cần trú trọng xác định đầu nhỏ ở thai nhi hoặc các bất thường khác của não như giãn não thất, vôi hóa, teo não, không xác định được các bộ phận não…

Cán bộ y tế cần truyền thông, tư vấn cho phụ nữ mang thai và gia đình về các biện pháp diệt muỗi, bảo vệ cá nhân để tránh muỗi đốt và phòng lây nhiễm Zika qua đường tình dục, đặc biệt là ở những vùng có xuất hiện ca bệnh, các thành phố lớn, du lịch phát triển mạnh, nơi có tỷ lệ sốt xuất huyết cao, mật độ muỗi lớn. Trong trường hợp phụ nữ mang thai có kết quả xét nghiệm Zika dương tính cần tư vấn về việc cần siêu âm phát hiện đầu nhỏ, có thể tiến hành chọc ối hoặc các thăm dò khác để phát hiện các dị tật ở thai nhi. Đối với phụ nữ mang thai được chẩn đoán có hội chứng đầu nhỏ, có hoặc không có xét nghiệm Zika dương tính thì cần thông báo cho người phụ nữ mang thai và người nhà về tình trạng bệnh, mức độ nặng và tiên lượng của ca bệnh. Cung cấp đầy đủ thông tin để gia đình tự quyết định.

 

Bộ Y tế nhấn mạnh, các biện pháp phòng chống lây nhiễm cho phụ nữ mang thai cũng giống như những khuyến cáo cho cộng đồng. Cán bộ y tế cần truyền thông, tư vấn cho phụ nữ mang thai và gia đình về các biện pháp diệt muỗi, bảo vệ cá nhân để tránh muỗi đốt và phòng lây nhiễm Zika qua đường tình dục.

Tác giả: Kim Thoa