Kỹ thuật khối tế bào (Cell - block) là một kỹ thuật đã được áp dụng nhiều trên thế giới. Ở Việt Nam hiện nay kỹ thuật này đã được áp dụng tại một số Bệnh viện tuyến trung ương như: Bạch Mai, Bệnh viện K, Bệnh viện TW quân đội 108… và một số Bệnh viện khu vực phía bắc. Kỹ thuật này lần đầu tiên được áp dụng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Bình từ đầu quý II năm 2016.

 Xét nghiệm tế bào học bằng kỹ thuật “Khối tế bào” (Cell - block) dựa trên các tiêu bản làm từ khối cặn tế bào thu được qua ly tâm các dịch hút từ các khoang cơ thể hoặc qua chọc hút các tổn thương bằng kim nhỏ (Fine needle aspiration - FNA) đối với các trường hợp khối u dạng nang, với giá trị chẩn đoán cao hơn so với kỹ thuật “Tế bào phết lam” (Cell-smear) kinh điển dựa trên các phiến đồ tế bào dàn từ cặn lắng hoặc ly tâm dịch . 

Nguyên lý của kỹ thuật khối tế bào là: Ly tâm dịch nhằm thu thập tối đa các tế bào có trong cặn dịch, xử lý rồi đúc trong khối paraffin để có thể cắt, nhuộm như đối với bệnh phẩm mô bệnh học . 

Ưu điểm của kỹ thuật khối tế bào so với kỹ thuật tế bào phết lam kinh điển là có thể thu được nhiều tế bào hơn trên một tiêu bản và có thể cắt được nhiều tiêu bản tương tự nhau để thực hiện cùng lúc nhiều kỹ thuật nhuộm khác nhau hoặc cùng lúc có thể nhuộm nhiều loại dấu ấn hoá mô miễn dịch khác nhau để khảo sát sự biểu lộ của các dấu ấn kháng nguyên khác nhau trên cùng một tế bào. Do vậy, cho phép chẩn đoán chính xác hơn và có thể xác định được nhiều loại tổn thương đặc hiệu như lao, nấm…, phát hiện và có thể định hướng được nguồn gốc các u nguyên phát và thậm chí có thể phân loại được cả type mô bệnh học mà bằng các phiến đồ tế bào phết lam không thể làm được.

Như trên đã nêu, ưu điểm của kỹ thuật khối tế bào là tập trung được nhiều tế bào hơn trên những vi trường nhỏ hơn, theo đó có thể cắt được nhiều tế bào hơn trên một mặt phẳng, có khi thu được cả những mảnh mô nhỏ. Quan sát được nhiều mảnh cắt khác nhau của cùng một mẫu tế bào, đồng thời có thể nhuộm được nhiều phương pháp khác nhau, kể cả nhuộm hoá mô miễn dịch với nhiều dấu ấn khác nhau khi cần. Vì vậy, phương pháp khối tế bào (Cellblock) giúp chẩn đoán tốt hơn trong nhiều trường hợp khó chẩn đoán bằng phiến đồ tế bào phết lam. Ngoài ra bệnh phẩm thu được trên khối tế bào còn lưu giữ và bảo quản được lâu trong thời gian dài phục vụ trong công tác chẩn đoán, điều trị, cũng như nghiên cứu khoa học.