1. Liên tiếp phát hiện kháng sinh giả trên thị trường

Mới đây, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã liên tiếp có công văn cảnh báo người dân không mua bán, sử dụng viên nén clorocid TW3 (cloramphenicol 250mg), SĐK: VD-25305-16, nhà sản xuất: Công ty CP Dược phẩm Trung ương 3, ngày sản xuất từ sau ngày 15/9/2019 đến nay; và các viên nén tetracyclin TW3 (tetracyclin hydroclorid 250mg), SĐK: VD-28109-17, lọ 400 viên, nhà sản xuất: Công ty CP Dược phẩm Trung ương 3, ngày sản xuất từ sau ngày 1/1/2021 đến nay.

 sau khi nhận được báo cáo về các mẫu thuốc có kết quả kiểm nghiệm không đạt tiêu chuẩn chất lượng về chỉ tiêu định tính, định lượng và độ hòa tan. Công ty cổ phần dược phẩm Trung ương 3 cũng đã xác nhận không sản xuất các lô thuốc nói trên.

Trước đó, các cơ quan chức năng cũng đã phát hiện nhiều thuốc kháng sinh dạng viên nén bị giả nhãn mác nhà sản xuất như cefuroxim 500mg, cefodoxim 200mg, cefixin 200mg, cefixim 100mg...

Thuốc giả khá khó phát hiện, do đó người bình thường rất khó phân biệt. Theo ước tính của WHO, tỉ lệ thuốc giả ở các nước phát triển dưới 1%, tuy nhiên ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam, con số này cao hơn.

2. Mối nguy khi dùng phải kháng sinh giả                          

2.1. Gây thất bại điều trị, thậm chí có thể tử vong

Kháng sinh được sử dụng điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn. Khi dùng phải thuốc giả (không có hoạt chất hoặc chứa dược chất không đủ hàm lượng), không đủ nồng độ diệt được vi khuẩn, sẽ không có tác dụng điều trị bệnh mà còn đẩy mạnh quá trình phát triển bệnh tật (gây biến chứng, tử vong), trong khi cả bác sĩ và người bệnh đều cho rằng đã sử dụng đúng loại thuốc.

Một số thuốc sản xuất tại cơ sở không hợp vệ sinh có chứa vi khuẩn và nấm mốc, người bệnh có thể bị dị ứng/phản ứng với các thành phần trong thuốc như chóng mặt, buồn nôn và nôn, tiêu chảy, sốc phản vệ… ảnh hưởng đến tính mạng. Chẳng hạn như thuốc kháng sinh giả dạng tiêm chứa metanol, có thể là nguyên nhân gây viêm tụy, mù lòa, hôn mê, suy tuần hoàn, thậm chí là tử vong.

2.2. Gia tăng tình trạng kháng thuốc kháng sinh

Sử dụng thuốc kháng sinh kém chất lượng, không đủ hàm lượng hoạt chất có thể dẫn đến không đủ liều kháng sinh, làm . Khi đó, kháng sinh sẽ mất dần tác dụng khiến thời gian điều trị bệnh kéo dài, chi phí điều trị tăng cao…, tính mạng người bệnh bị đe doạ, thậm chí có thể tử vong ngay cả khi bị các nhiễm khuẩn thông thường.

Sử dụng thuốc kháng sinh giả có thể khiến các bác sĩ mất niềm tin vào thuốc và do đó lựa chọn sử dụng kháng sinh phổ rộng để điều trị nhiễm trùng. Điều này có thể dẫn đến mất hiệu quả của các loại thuốc tương đối rẻ tiền, thúc đẩy việc sử dụng các loại thuốc kháng sinh đắt tiền hơn mà bệnh nhân ở các nước đang phát triển không đủ khả năng chi trả.

3. Làm thế nào tránh mua phải thuốc kháng sinh giả?

, người bệnh nên:

- Mua thuốc tại những địa chỉ tin cậy (nhà thuốc đạt tiêu chuẩn GPP). Tuyệt đối không nên mua thuốc trôi nổi, đặc biệt là các thuốc được rao bán qua mạng internet, thuốc xách tay, không rõ nguồn gốc xuất xứ…

- Lúc mua thuốc, cần quan sát kỹ bao bì, hạn sử dụng, nhà sản xuất, kiểm tra màu (màu sắc viên thuốc giả có thể khác thường, xuất hiện những vết lốm đốm, biến màu, không đồng nhất), mùi vị của thuốc.

Người bệnh có thể tự mình tra cứu thông tin thuốc qua mã vạch hoặc số lô sản xuất. Số lô thuốc ở thuốc giả thường bị làm mờ, khó đọc hoặc mập mờ không rõ

- Khi có sự nghi ngờ về bao bì, nhãn mác, về nét chữ in trên sản phẩm, về hình dạng viên thuốc (chẳng hạn như kích thước, hình dáng của viên thuốc không đều nhau) hay mùi vị bất thường (nhất là đối với những thuốc đã quen dùng) so với trước đây, cần cảnh giác… vì rất có thể đó là thuốc giả. Lúc này không nên dùng thuốc mà nên đem đến nhà thuốc để xác minh thực giả như thế nào.

- Ngoài ra, người bệnh cũng nên theo dõi các phương tiện thông tin truyền thông để cập nhật các thông tin về thuốc giả và nắm bắt được những cách thức nhận diện thuốc giả.

Diệu Thúy (Nguồn Báo sức khỏe và đời sống)